Khi SEA Games 31 được tổ chức cuối năm 2021 tại Việt Nam, ký ức về lần đầu tổ chức kỳ đại hội Đông Nam Á đầu tiên năm 2003 vẫn còn rất rõ nét. Với những người yêu điền kinh, đặc biệt là marathon (42,195km) thì cái tên Nguyễn Chí Đông dường như không được nhớ đến nhiều.

Kỳ tích xuất sắc đầu tiên trên sân nhà

Từng nhiều năm chinh chiến tại SEA Games, cũng vài kỳ dẫn đầu thành tích toàn đoàn môn điền kinh, nhưng Việt Nam “khát” tấm huy chương vàng ở nội dung khắc nghiệt nhất: chạy marathon (42,195km) nam. Tại SEA Games 22 tổ chức năm 2003, đại hội thể thao Đông Nam Á đầu tiên mà Việt Năm đăng cai, marathon giành huy chương bạc của Nguyễn Chí Đông (2:21:51) và Nguyễn Thị Hoa (2:53:53).

Từ sau đó, ngoại trừ marathon nữ đã đổi màu huy chương với thành tích “vàng” của Phạm Thị Bình tại SEA Games Myanmar 2013 với thông số 2:45:34 (cũng là kỷ lục quốc gia đến tận bây giờ) thì marathon nam vẫn chưa một lần đăng quang ở đấu trường khu vực.

Người giành tấm huy chương marathon nam ngày đó là Nguyễn Chí Đông. VĐV sinh năm 1980 của Hà Nội đạt thành tích 2:21:51 và chỉ kém nhà vô địch Allan Ballester của Philippines đúng 48 giây (2:21:03) và đó vẫn là thông số tốt nhất mà một nam VĐV Việt Nam đạt được cho đến nay.

Kinh nghiệm vàng… thất truyền?

Xuất thân là một VĐV chạy marathon, nhưng sau khi giải nghệ, anh Nguyễn Chí Đông lại không đi theo nội dung này mà hiện dẫn dắt những học trò chạy trung bình. Trần Văn Đảng là cậu học trò nổi bật nhất của HLV Nguyễn Chí Đông đã đào tạo khi xuất sắc giành hai huy chương vàng quốc gia tại Hà Nội tháng 11 năm ngoái ở hai nội dung 800m và 1500m. Đây là hai nội dung mà “tượng đài” Dương Văn Thái (Nam Định) đã thống trị tại các giải quốc nội và SEA Games nhiều năm qua. Và có vẻ như HLV Chí Đông đã tìm được người kế thừa xuất sắc các nội dung chạy trên mà lại không phải cự ly mình đang là “tượng đài”.

Điền kinh Hà Nội rất mạnh ở các nội dung chạy ngắn, chạy trung bình… nhưng lại chưa có nhân tố xứng đáng nào theo đuổi cự ly marathon đầy khắc nghiệt. Chính vì vậy, những gì đã tích lũy được ở cự ly marathon sở trưởng, Nguyễn Chí Đông chưa có cơ hội truyền đạt lại.

Giấc mơ có “vàng” marathon nam SEA Games có xa xôi?

Nhìn vào thực trạng nội dung marathon nam tại Đông Nam Á hiện nay thì rất khó có thể mơ về tấm huy chương vàng đầu tiên ở SEA Games cho các VĐV Việt Nam. Các đối thủ ở khu vực hiện tiến bộ không ngừng nghỉ và thành tích đã thuộc vào nhóm đẳng cấp châu Á, trong khi đó marathon nam Việt Nam vẫn thiếu một tài năng đột phá.

Thành tích đứng bục gần đây nhất của marathon nam ở SEA Games là của Hoàng Nguyên Thanh tại Singapore năm 2015 với thời gian 2:37:10. Thông số marathon nam những kỳ SEA Games gần đây nhất cũng thay đổi theo địa hình đường đua và thời tiết ở địa điểm thi đấu. Nếu như Singapore có Soh Rui Yong (vô địch SEA Games 2015, 2017) với thông số tốt nhất là 2:29:27 thì ở kỳ SEA Games 30 cuối năm 2019, nhà vô địch Agus Prayogo (Indonesia) đã rút ngắn xuống 2:26:48.

Trong khi đó, người được coi là sáng cửa giành suất tham dự cũng như đoạt huy chương marathon nam SEA Games 31 của Việt Nam hiện tại là Hoàng Nguyên Thanh cũng mới chạm mốc thành tích 2:31:12 tại giải marathon TP.HCM hôm 17/1/2021 vừa qua. Ngoài ra, có một thông số đáng chú ý khác là 2 giờ 27 phút của Trịnh Quốc Lượng (Quân đội) đạt được tại giải VPBank Hanoi Marathon ASEAN 2020 hồi tháng 10 cũng đáng để xem xét. Tuy nhiên, những yếu tố như độ chuẩn đường chạy vẫn chưa được công nhận thì khó có thể khẳng định đây là thông số chuẩn để đem ra so sánh.

Nói như vậy để nhìn vào thực tế rằng nếu muốn đổi màu huy chương từ đồng lên bạc của Hoàng Nguyên Thanh cũng đã rất khó, chứ chưa nói đến cửa giành “vàng”. Nếu muốn tranh chấp HCV SEA Games 31 nội dung marathon nam thì các VĐV Việt Nam phải rút thành tích xuống khoảng 2 giờ 25 phút thì mới mong có cơ hội chen chân lên bục cao nhất.

Từ giờ đến SEA Games 31 (21/11-2/12/2021) vẫn còn khoảng 10 tháng để chuẩn bị. Điều thuận lợi của các VĐV Việt Nam là vẫn có những giải đấu được tổ chức trong nước để cọ xát, trong khi dịch COVID-19 đang khiến các sự kiện thể thao bên ngoài nước ta bị đóng băng.

Đội tuyển quốc gia hiện tập trung với 4 VĐV cho nội dung marathon là: Hoàng Nguyên Thanh, Lê Văn Tuấn (nam) và Phạm Thị Hồng Lệ, Hoàng Thị Ngọc Hoa (nữ). Sau Giải Vô địch Quốc gia marathon và các cự ly dài – Tiền Phong Marathon 2021 tổ chức tại Gia Lai vào 28/3 tới thì rất có thể sẽ có những thay đổi về nhân sự của tuyển marathon quốc gia chuẩn bị cho SEA Games 31.